Η Λιθίαση του Ουροποιητικού Συστήματος. Αίτια, Διάγνωση και Θεραπεία

Τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρείται αύξηση της συχνότητας της ουρολιθίασης. Η συχνότητα της νεφρολιθίασης υπολογίζεται περίπου στα 2 – 4% του πληθυσμού.

Για τον τρόπο σχηματισμού των λίθων υπάρχουν δύο θεωρίες. Κατά την θεωρία της μήτρας αποβάλλονται από τους νεφρούς οργανικές ουσίες πάνω στις οποίες επικάθονται τα άλατα των ούρων και έτσι δημιουργούνται οι λίθοι.

Κατά τη θεωρία της κρυσταλλοποίησης όταν υπάρχει υπερκορεσμός των ούρων με ιόντα ασβεστίου, μαγνησίου, φωσφορικού, οξαλικού κ.α. γίνεται άμεση κρυσταλλοποίηση και σχηματισμός λίθων. Τα αίτια που οδηγούν στο σχηματισμό των λίθων μπορούν να οφείλονται σε παράγοντες που βρίσκονται πρίν από τους νεφρούς, μέσα στους ίδιους τους νεφρούς η μετά από αυτούς (προνεφρικοί, νεφρικοί και μετανεφρικοί παράγοντες). Προνεφρικοί παράγοντες είναι η διατροφή, ακινησία, υπερπαραθυρεοιδισμός και υπερουριχαιμία. Νεφρικοί παράγοντες είναι η ιδιοπαθής υπερασβεστιουρία, η κυστινουρία και η σωληναριακή οξέωση. Μετανεφρικοί παράγοντες είναι οι διαταραχές της αποχέτευσης των ούρων και οι ουρολοιμώξεις.

Ο λίθος σχηματίζεται πρώτα μέσα στον κάλυκα και συνήθως αυξάνεται σε μέγεθος. Οσο ο λίθος μένει στον κάλυκα δεν δημιουργεί ενοχλήσεις και χαρακτηρίζεται σαν βουβός λίθος. Το ίδιο συμβαίνει εφόσον ο λίθος είναι στη νεφρική πύελο.

Αν ο λίθος του κάλυκα καθηλωθεί στον αυχένα του η ο λίθος της πυέλου περάσει στον ουρητήρα προκαλείται κωλικός του νεφρού. Ο κωλικός του νεφρού είναι ένας οξύς πόνος που προέρχεται προπαντός εξαιτίας της στάσης των ούρων στο νεφρό. Η στάση αυτή οδηγεί σε διάταση του πυελοκαλυκικού συστήματος. Η διάταση αυτή είναι ως ένα ορισμένο βαθμό και ένα χρονικό διάστημα ανατρέψιμη και δημιουργεί μόνο προσωρινά δυσλειτουργία στο νεφρό. Αν όμως η διάταση παραμείνει πέρα από 2-3 εβδομάδες υπάρχει κίνδυνος απώλειας της λειτουργείας του νεφρού.

Ο κωλικός του νεφρού είναι ένας οξύς πόνος που προέρχεται προπαντός εξαιτίας της στάσης των ούρων στο νεφρό. Ο κωλικός είναι πόνος στη οσφυική χώρα αν ο λίθος είναι σφηνωμένος στο άνω τμήμα του ουρητήρα. Αν ο λίθος είναι στο μέσο τμήμα του ουρητήρα αντανακλά ο πόνος στον κάτω κοιλιακό χώρο και όταν είναι στο κάτω τμήμα του ουρητήρα αντανακλά στα έξω γεννητικά όργανα. Ο κωλικός προκαλεί επίσης τάση για εμετό ,εμετό, μετεωρισμό της κοιλιάς και μερικές φορές αντανακλαστικό ιλεό.

Η διάγνωση του κωλικού γίνεται κλινικά, στη γενική εξέταση ούρων βρίσκεται μικροαιματουρία, πολλές φορές έχουμε μακροαιματουρία. Το υπερηχογράφημα δείχνει διάταση του πυελοκαλυκικού συστήματος και η απλή ακτινογραφία δείχνει αν υπάρχουν επασβεστώσεις.

Η θεραπεία του κωλικού γίνεται με ενδοφλέβια χορήγηση σπασμολυτικών και αναλγητικών φαρμάκων.